Ο Γιώργος Πάπυρος, βυρσοδέψης της επαρχίας, προσπαθεί με νύχια και δόντια να περισώσει τη βιοτεχνική του μονάδα, σε μια ομολογουμένως δύσκολη εποχή για την επιβίωση των μικρο-βιομηχανιών. Ο Γιώργος ελπίζει να πάρει δάνειο από την Τράπεζα, αλλά η αίτησή του απορρίπτεται. Έτσι απευθύνεται σε έναν επιτυχημένο μετανάστη, τον Αποστόλη, που θέλει να παντρευτεί την κόρη του, τη Βαλεντίνη, η οποία ονειρεύεται να γίνει ηθοποιός. Αυτή τη φορά, όμως, η απόρριψη έρχεται από τη μεριά της Βαλεντίνης, η οποία δεν θέλει να πάρει για άντρα της κάποιον που δεν αγαπά –ούτε βέβαια και μετά από το βιασμό της. Τα χρέη πνίγουν τον βιοτέχνη, και δεν έχει άλλη λύση απ’ το να γίνει με τη σειρά του, ακολουθώντας το παράδειγμα του γιου του, εργάτης στο κοντινό εργοστάσιο, του οποίου άλλωστε η μακροημέρευση είναι το ίδιο επισφαλής.

Λίγο πριν το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, στα 1948, γίνεται εκκένωση των παραμεθορίων χωριών, για να διευκολυνθούν οι κινήσεις του Εθνικού Στρατού και των ανταρτών. Ένας σαραντάρης χωρικός, ο Μαργαρίτης (Θύμιος Καρακατσάνης), αναγκάζεται όπως πολλοί άλλοι να εγκαταλείψει το σπίτι του και να κατεβεί μαζί με τα δύο παιδιά του στη Θεσσαλονίκη. Εγκαθίσταται σε ένα από τα επιταγμένα, για το σκοπό αυτό, κτίρια της πόλης, το Καραβάν Σαράι. Στο μέρος αυτό, οι πρόσφυγες ζουν κάτω από εξαιρετικά άθλιες συνθήκες και καταφεύγουν σε πάσης φύσεως ατιμίες και μπαγαποντιές. Ο Μαργαρίτης προσπαθεί να παραμείνει αμέτοχος στα ανείπωτα δράματα που εκτυλίσσονται γύρω του, με μεγάλο ψυχικό κόστος. Ο γιος του γίνεται εργάτης και μένει στην πόλη, ενώ η κόρη του καταφεύγει στην εύκολη λύση της πορνείας. Ο ίδιος θα επιστρέψει στο ερειπωμένο χωριό του.

Ένας 80χρονος χήρος, ο κυρ-Ηλίας, πηγαίνει στο χωριό του (το Περιθώριο, όπου επί εικοσιτέσσερα συναπτά έτη είχε διατελέσει πρόεδρος της κοινότητας) για να ψηφίσει στις δημοτικές εκλογές. Εκεί συναντάει τον παιδικό του έρωτα (τη Φωτεινή, χήρα κι αυτή). Ο νεανικός αρραβώνας τους είχε διαλυθεί από κάποια παρεξήγηση, αλλά τώρα ο έρωτάς τους αναθερμαίνεται και σκέπτονται το γάμο, παρά την αντίθετη γνώμη της θυγατέρας τής Φωτεινής. Όταν κάποια μέρα ο τρελός του χωριού διαλαλεί ένα ραντεβού τους, το ηλικιωμένο ζευγάρι πανικόβλητο παίρνει το λεωφορείο και καταφεύγει στη Δράμα. Εκεί περνούν ανέμελοι τρυφερές στιγμές, αλλά ο γιος του κυρ-Ηλία, ο Αριστείδης, τους βρίσκει και τους αναγκάζει να γυρίσουν πίσω. Ωστόσο, η μεγάλη απόφαση έχει ήδη ληφθεί και όταν βγαίνει η σύνταξη του κυρ-Ηλία, για τους τέως δημάρχους και προέδρους κοινοτήτων, τίποτα πια δεν σταματά το ζευγάρι. Η Φωτεινή έρχεται στην Αθήνα και μαζί με τον Ηλία επισκέπτονται τον εγγονό της.

Η ταινία βασίζεται σ’ ένα πραγματικό γεγονός. Το έτος 1953, σ’ ένα καπνοχώρι της Μακεδονίας, διαπράττεται ένας περίεργος φόνος. Κατά την ακροαματική διαδικασία, προκύπτει από τις καταθέσεις των μαρτύρων ότι τα πραγματικά αίτια δεν ήταν κάποιες συνήθεις κτηματικές διαφορές, όπως είχαν θεωρήσει αρχικά η χωροφυλακή κι ο εισαγγελέας, αλλά οι οικονομικές διαφορές και οι ανελέητες συγκρούσεις ανάμεσα σε καπνοκαλλιεργητές και καπνεμπόρους. Η συνεταιριστική οργάνωση αποτελούσε τη μόνη δυνατότητα άμυνας των καλλιεργητών έναντι των εμπόρων, οι οποίοι βέβαια με κανένα τρόπο δεν ήθελαν τη δημιουργία και εδραίωση ενός συνεταιρισμού των καλλιεργητών, γιατί με αυτό τον τρόπο θα ενδυναμώνονταν η θέση και η διαπραγματευτική τους ικανότητα. Έτσι έφτασαν μέχρι το έγκλημα, το οποίο είναι πλέον πολιτικό και όχι ποινικό, προκειμένου να ματαιώσουν τη σύσταση μιας συνεταιριστικής οργάνωσης.

Λίγο πριν το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, στα 1948, τα παραμεθόρια χωριά εκκενώνονται για να διευκολυνθούν οι κινήσεις του Εθνικού Στρατού. Ο Μαργαρίτης, ένας σαραντάρης χωρικός, αναγκάζεται να εγκαταλείψει το σπίτι του και να ταξιδέψει με τα δύο παιδιά του στη Θεσσαλονίκη. Εγκαθίσταται στο Καραβάν Σαράι (ένα κτήριο επιταγμένο γι’ αυτόν τον σκοπό) και προσπαθεί ματαίως να παραμείνει ανεπηρέαστος από τα ανείπωτα δράματα που εκτυλίσσονται γύρω του.